Instalacja gazowa w kamperze
Panuje pogląd, że jeśli zbiornik gazu nie jest częścią układu napędowego pojazdu, to nie podlega przeglądom i opłatom jak w przypadku pojazdu zasilanego LPG. Z kolei jeden z członków polskiej grupy Caravaningowej na Facebooku zasugerował, że konieczne byłoby zasięgnięcie opinii specjalistów na temat zbiorników ciśnieniowych podlegających nadzorowi. Aby rozwiać te wątpliwości zwróciłem się do Dozoru Transportowo-Technicznego (TDT) o wskazanie interpretacji obowiązujących norm dotyczących montażu i kontroli zbiorników gazu na polach namiotowych. Otóż TDT odpowiedziało, że temat jest dość złożony, bo możemy mieć do czynienia ze zbiornikami instalowanymi na stałe lub wymiennymi, z przepływem w fazie gazowej lub ciekłej, a także z instalacjami fabrycznymi czy zabudowanymi. Dowiedziałam się też, że... w Polsce nie ma przepisów regulujących ten temat.
Najczęściej w kamperach i przyczepach stosujemy gaz skroplony, czyli propan-butan, który służy do ogrzewania samochodu na postoju, do podgrzewania wody w bojlerach lub do gotowania. Najczęściej przechowujemy go w dwóch wymiennych butlach gazowych, tj. urządzenia transportu ciśnieniowego. Niezależnie od ich objętości, jeśli instalacja gazowa jest dopuszczona do eksploatacji, butle można wymienić samodzielnie, zgodnie z instrukcją obsługi.Jaki jest status prawny „urządzeń do przenoszenia ciśnienia” podlegających dozorowi TDT? Nie jest to jasne, gdyż pojawia się zastrzeżenie, że instytucja opiera swoje stanowisko na obowiązującym ustawodawstwie i dokumentacji urządzeń technicznych i jako taka nie ma kompetencji do wydawania opinii prawnych i interpretacji przepisów prawnych w tym zakresie.
Na pytanie, czy zbiornik montowany w kamperze, który nie zasila jednostki napędowej wymaga certyfikacji, również otrzymałem wykaz regulaminów, linki do regulaminów i wniosków.
Po pierwsze, wymagania techniczne dla specjalistycznych urządzeń ciśnieniowych, zarówno w zakresie ich projektowania, jak i np. eksploatacji, naprawy i modernizacji, określa Rozporządzenie Ministra Transportu z dnia 20 października 2006 r., zwane dalej: Regulamin SUC.
– Dlatego zbiorniki instalowane w układach zasilania pojazdów wypełnionych gazem płynnym LPG oraz butle z gazem skroplonym lub sprężonym instalowane w instalacjach grzewczych pojazdów służą do ogrzewania kabin pojazdów oraz przyczep kempingowych i przyczep turystycznych, a także do realizacji procesów technologicznych . , muszą być eksploatowane zgodnie z normami dotyczącymi urządzeń podlegających dozorowi technicznemu – zapewniają inspektorzy TDT.
Warunki eksploatacji określa także Regulamin ONZ nr 122 dotyczący jednolitych warunków technicznych homologacji pojazdów kategorii M, N i O w zakresie ich instalacji grzewczych. Jej wytyczne regulują homologację typu pojazdu w zakresie jego układu ogrzewania lub homologację typu chłodnicy jako jego elementu. Stanowi ona, że instalacja w pojeździe instalacji ogrzewania LPG na fazę gazową musi spełniać wymagania normy EN 1949 dotyczącej wymagań dla instalacji LPG do użytku domowego w samochodach kempingowych i innych pojazdach drogowych.
Zgodnie z pkt 8 załącznika 1.1.2 do regulaminu ONZ nr 122 zbiornik paliwa zamontowany na stałe w „kamperze” wymaga świadectwa homologacji na zgodność z regulaminem ONZ nr 67. W takim przypadku zbiornik musi być przeznaczony i żaden z nich nie jest instalowany np. w instalacjach zasilających silniki samochodowe WNP.
– Do zasilania urządzeń w kamperze potrzebujemy lotnej frakcji gazowej znajdującej się w górnej części zbiornika, natomiast do zasilania jednostek napędowych potrzebujemy frakcji płynnej. Dlatego nie możemy po prostu zainstalować zbiornika samochodowego” – wyjaśnia Adam Malek, kierownik sprzedaży i serwisu Truma w Loycon Systems.
W tym przypadku konieczna jest m.in. ingerencja w tzw. wielozawór i ograniczenie poziomu napełnienia takiego zbiornika. Nadal istnieje wiele barier utrudniających adaptację.
Dlatego też powinniśmy interesować się wyłącznie zbiornikami wyprodukowanymi przez wyspecjalizowane przedsiębiorstwa, posiadające odpowiednie certyfikaty. Same zbiorniki muszą być ostemplowane numerem i świadectwem legalizacji wydanym przez TDT, ważnym 10 lat. Jednakże dokonywanie w nich jakichkolwiek zmian jest niedopuszczalne.
Czas na kolejny krok. Wybrany wcześniej zbiornik należy zintegrować z instalacją gazową na pokładzie kampera. Zdrowy rozsądek podpowiada, że montaż należy powierzyć osobie posiadającej uprawnienia gazownicze. A co z przepisami? Nie ma tu żadnej interpretacji.
TDT przyznaje, że polskie przepisy nie regulują montażu zbiornika na frakcje lotne. W związku z tym nie wiadomo, kto może wykonać taki montaż w instalacjach ogrzewania samochodowego i jakie dokumenty są do tego wymagane. Pewne jest jednak, że jeśli instalacja zostanie zatwierdzona na zgodność z Regulaminem ONZ nr 122, to zbiornik instaluje producent danego kampera, gdyż to on ma wyłączne prawo do ubiegania się o homologację.
Co zrobić, jeśli urządzenie zostało zainstalowane na rynku wtórnym, tj. w pojeździe, który jest już w drodze? TDT poprzestanie na stwierdzeniu, że obowiązuje rozporządzenie z dnia 31 grudnia 2002 r. Tymczasem w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury w sprawie stanu technicznego pojazdów i zakresu ich niezbędnego wyposażenia (Dz. U. 2016, pkt 2022) znajdujemy jedynie zastrzeżenia dotyczące konstrukcji samych pojazdów.zbiorniki do celów grzewczych. Faktem jest, że taki „zbiornik paliwa autonomicznego systemu ogrzewania nie powinien znajdować się w kabinie kierowcy ani w pomieszczeniu przeznaczonym do przewozu osób” i „nie powinien mieć szyjki wlewu w kabinie”, „oraz przegrody lub ściany oddzielające zbiornik od tych pomieszczeń, muszą być wykonane z materiału niepalnego. Ponadto musi być umieszczony tak, „aby był jak najlepiej chroniony przed skutkami zderzenia czołowego lub tylnego”.
Biorąc pod uwagę te stwierdzenia, można przyjąć, że zbiornik taki zaleca się montować pod podłogą oraz pomiędzy osiami kół kampera.
Powierzając uruchomienie takiej instalacji osobie kompetentnej kierujmy się zdrowym rozsądkiem i nie róbmy tego sami. Przykładowo węże należy instalować w strefach bezpiecznych i niezagrożonych wybuchem, zachowując zasadę kontrolowanej elastyczności instalacji pod wpływem drgań i zmian temperatury.
Jeśli chcesz wykorzystać ciepło podczas jazdy, Twój samochód musi być wyposażony w specjalne urządzenia, które w razie wypadku odcinają dopływ gazu.
1. Niezależnie od pojemnika upewnij się, że posiada on ważną legalizację.
2. Podczas wymiany cylindra sprawdź stan uszczelki.
3. Używaj urządzeń gazowych na pokładzie wyłącznie zgodnie z ich przeznaczeniem.
4. Podczas gotowania otwórz okno lub otwór wentylacyjny, aby zapewnić odpowiednią wentylację.
5. W przypadku korzystania z ogrzewania należy sprawdzić szczelność i stan instalacji kominowej.
Zapytałem także TDT czy instalacja gazowa wymaga przeglądu i kto jest do tego uprawniony.
– W pojeździe, w którym zamontowane jest urządzenie podlegające przeglądowi technicznemu, uprawniony diagnosta ma obowiązek sprawdzić dokumenty przed przystąpieniem do przeglądu technicznego pojazdu. Brak ważnego dokumentu potwierdzającego sprawność urządzenia technicznego skutkuje negatywnym wynikiem badania technicznego pojazdu – twierdzą inspektorzy TDT.
Nadmieńmy w tym miejscu, że właściciele kamperów z instalacją Truma muszą co dwa lata przeprowadzać próbę szczelności za pomocą specjalnie zaprojektowanego urządzenia lub po każdej ingerencji w instalację, takiej jak demontaż lub ponowny montaż dowolnego urządzenia, czy to ogrzewania, lodówki czy kuchenki . .
– Mamy obowiązek wymiany reduktora i przewodów gazowych co dziesięć lat – licząc od daty produkcji tych elementów, a nie od daty montażu. Te i inne procedury należy wykonywać wyłącznie w serwisach, które posiadają certyfikaty gazowe – przypomina przedstawiciel firmy.
Czy zasady sprawdzania wyposażenia kampera (pojazdu) dotyczą także przyczep? TDT ponownie nawiązuje do Regulaminu ONZ nr 122, który ma zastosowanie do pojazdów bez podziału na kategorie: samochody osobowe (M), samochody ciężarowe (H) czy przyczepy (T). Podkreśla, że szczelność instalacji powinien sprawdzić diagnosta na stacji dozoru technicznego.
Oczywiste jest, że nadal brakuje jasnych przepisów i zdroworozsądkowych zasad. Dobrym krokiem, do czasu opracowania konkretnych norm, byłoby wykonywanie przeglądów podobnych do tych dla silników zasilanych LPG. Jeżeli chodzi o przyczepy, pojawiają się propozycje, aby zastosować do nich przepisy dotyczące wyposażenia gazowego łodzi motorowych.
Propan-butan jest nawoniony, czyli ma intensywny zapach. Dlatego nawet jeśli nastąpi niewielki wyciek, można go wyczuć. W takim przypadku zamknij główny zawór lub zatkaj butlę z gazem i skontaktuj się ze specjalistycznym warsztatem w celu usunięcia problemu. Warto także okresowo sprawdzać szczelność w warsztacie posiadającym uprawnienia gazownicze.
Rafał Dobrowolski
