Torpedy Marynarki Wojennej 1924-1939
Kolekcja zdjęć Muzeum Marynarki Wojennej
Broń torpedowa była jedną z najważniejszych broni Marynarki Wojennej RP. W okresie międzywojennym w Polsce używano i testowano różne typy torped oraz rozwijano możliwości krajowego przemysłu. Na podstawie dostępnych dokumentów archiwalnych autorzy artykułu chcieliby pokrótce przedstawić postępy w pozyskaniu i parametry broni torpedowej stosowanej w Marynarce Wojennej RP w latach 20-1924.
Skuteczność broni torpedowej w wojnie na morzu doprowadziła do tego, że pod koniec XIX wieku torpeda uzyskała status broni równorzędnej z artylerią i została szybko przyjęta przez wszystkie marynarki. Jego najważniejszymi zaletami były: możliwość niszczenia podwodnej części kadłuba, duża siła rażenia, łatwość celowania oraz dyskrecja użytkowania. Doświadczenia z działań bojowych podczas I wojny światowej pokazały, że torpedy są niebezpieczną bronią nawet dla dużych i opancerzonych formacji, a jednocześnie mogą być stosowane przy stosunkowo niewielkich okrętach nawodnych i podwodnych. Nic więc dziwnego, że kierownictwo rozwijającej się Marynarki Wojennej (I wojny światowej) przywiązywało dużą wagę do tego typu broni.
Torpedy 450mm
Młoda Marynarka Wojenna rozpoczęła starania o zakup broni torpedowej z zagranicy w związku z zaopatrzeniem Polski w 6 byłych niemieckich łodzi torpedowych, które przybyły do kraju bez uzbrojenia. Energiczne działania zmierzające do pozyskania broni torpedowej rozpoczęto w 1923 r., kiedy dobiegał końca remont poszczególnych kutrów torpedowych. Zgodnie z planem w 1923 roku miał zakupić 5 podwójnych wyrzutni torpedowych i 30 torped kalibru 450 mm wz. 1912 Whiteheada. Wreszcie w marcu 1924 (w ramach 24 transzy kredytu francuskiego) 1904 francuskie torpedy wz. 2 (T oznaczało Tulon - zakład produkcyjny) oraz 1911 torpedy szkolne wz. 6 V oraz podwójne wyrzutnie torpedowe 1904 wz. 4 i 1925 pojedynczych komórek. Do 14 marca 1904 r. torpedy wz. 1911 T i oba wz. XNUMX V.
Były to pierwsze torpedy i wyrzutnie stosowane na okrętach z I wojny światowej, a ich obsługa nie tylko pozwoliła na wyszkolenie większej liczby polskich marynarzy, ale także położyła podwaliny pod polską taktykę w posługiwaniu się bronią torpedową. Ze względu na intensywną eksploatację i szybkie starzenie się mechanizmów pod koniec lat 20-tych. ludzie zaczęli rozumieć, że używany sprzęt należy zastąpić nowym rodzajem broni. W 1929 kapitan Mar. Jewgienij Yuzhvikevich, ówczesny członek komisji ds. odbioru torped 550 mm we Francji, również odwiedził fabrykę Whitehead w Wielkiej Brytanii, aby zobaczyć tam torpedy 450 mm.
Opinia kpt. Zniszczyć. Jóźwikiewicza, powinno być pozytywnie, skoro 20 marca 1930 roku podpisano umowę z The Whitehead Torpedo Company Ltd. w Weymouth na zakup 20 450-mm torped (w cenie 990 funtów szterlingów za sztukę). Torpedy wykonano zgodnie z polską specyfikacją nr 8774, a PMW oznaczono wz. A. Torpedy (nr 101-120) przybyły do Polski na pokładzie statku Premier 16 lutego 1931 r. Zniszczyć. Bronisław Leśniewski w swoim raporcie z 17 r. pisał o torpedach angielskich: […] w porównaniu z torpedami francuskimi bardzo mały procent nieudanych strzałów może być dla nich dobrą rekomendacją, a potem na starych wyrzutniach torpedowych: [ ...] w związku z tym, że torpeda angielska nie posiada wycięcia w dnie [...], istnieje poważna obawa, że podczas kołysania się statku przed samym wystrzeleniem torpeda może się wyślizgnąć komory […], tym bardziej warto podkreślić, że istniał już precedens z jedną torpedą wz. 1931 jest stracone.
