Tankietka „Carden-Loyd” Mk.IV
Tankietka „Carden-Loyd” Mk.IVTankietka Carden Loyd.
Tankietka miała niskie opancerzone nadwozie, w środku którego znajdował się silnik. Po obu jego stronach znajdowało się dwóch członków załogi: po lewej kierowca, a po prawej strzelec z otwartym karabinem maszynowym Vickers. Moment obrotowy z silnika przez przekładnię planetarną i samochodowy mechanizm różnicowy był podawany na koła napędowe podwozia gąsienicowego znajdującego się z przodu maszyny. Podwozie składało się z czterech gumowanych kół jezdnych o małej średnicy z blokowanym zawieszeniem na resorach piórowych. Tankietka wyróżniała się prostotą konstrukcji, mobilnością i niskimi kosztami. Został dostarczony do 16 krajów świata iw niektórych przypadkach służył jako katalizator rozwoju nowych typów pojazdów opancerzonych. Sama tankietka została wkrótce wycofana z uzbrojenia jednostek bojowych, gdyż miała zbyt słaby pancerz, a ograniczona przestrzeń bojowego oddziału nie pozwalała na efektywne użycie broni.
Z historiiZa pierwowzór wielu europejskich tankietek uważana jest brytyjska tankietka Cardin-Lloyd i choć pojazdy te nie odniosły dużego sukcesu w armii brytyjskiej, to na ich bazie powstał transporter opancerzony „Universal Carrier”, który był wydłużonym i przekonfigurowanym tankietka. Maszyny te były produkowane w ogromnych ilościach i często były używane do tych samych celów, co tankietki. Pierwsze projekty tankietek powstały w ZSRR już w 1919 roku, kiedy rozważano projekty „terenowego opancerzonego karabinu maszynowego” inżyniera Maksimowa. Pierwszy z nich polegał na stworzeniu 1-osobowej tankietki uzbrojonej w jeden karabin maszynowy o masie 2,6 tony z silnikiem o mocy 40 KM. oraz z pancerzem od 8 mm do 10 mm. Najwyższa prędkość to 17 km/h. Drugi projekt, rozpoznawalny pod nazwą „shield-carrier”, był zbliżony do pierwszego, ale różnił się tym, że jedyny członek załogi był odchylany, co pozwoliło szybko zmniejszyć rozmiar i wagę do 2,25 tony. nie zostały zrealizowane.
W ZSRR intensywnie promował ich M.N. Tuchaczewski, który został mianowany w 1931 r. szefem uzbrojenia Robotniczo-Chłopskiej Armii Czerwonej (RKKA). W 1930 roku udało mu się wyemitować film szkoleniowy „Wedge Tank” promujący najnowszą broń, sam zaś napisał scenariusz do filmu. Tworzenie tankietek było zawarte w obiecujących planach produkcji broni pancernej. Zgodnie z 3-letnim programem budowy czołgów przyjętym 2 czerwca 1926 r., do 1930 r. miał stworzyć batalion (69 szt.) tankietek (w ówczesnej terminologii „eskortowe karabiny maszynowe”).
W latach 1929-1930. jest projekt tankietki T-21 (załoga - 2 osoby, pancerz - 13 mm). W projekcie wykorzystano węzły czołgów T-18 i T-17. Projekt został odrzucony ze względu na niewystarczającą mobilność pojazdów. Mniej więcej w tym samym czasie zaproponowano projekty tankietek T-22 i T-23, zaliczanych do „dużych tankietek eskortowych”. Między sobą różniły się rodzajem silnika i rozmieszczeniem załogi. Po rozważeniu projektów produkcji prototypu wybrano T-23 jako tańszy i łatwiejszy w budowie. W 1930 roku wykonano egzemplarz testowy, w trakcie produkcji poddano go niemal wszystkim modyfikacjom, które zmieniły go niemal nie do poznania. Ale ten klin również nie wszedł do produkcji ze względu na wysoki koszt, porównywalny z kosztem czołgu eskortowego T-18. 9 sierpnia 1929 roku wysunięto wymagania dotyczące stworzenia kołowej tankietki gąsienicowej T-25 o masie poniżej 3,5 tony, z silnikiem o mocy 40-60 KM. i prędkość 40 km/h na gąsienicach i 60 km/h na kołach. Na stworzenie maszyny ogłoszono konkurs. W listopadzie 1929 roku spośród dwóch zgłoszonych projektów wybrano jeden, który był czołgiem zredukowanym typu Christie, ale z szeregiem ulepszeń, w szczególności z możliwością poruszania się na powierzchni. Rozwój projektu napotkał duże trudności i został zamknięty w 1932 roku, nie doprowadzony do produkcji próbki doświadczalnej ze względu na wysokie koszty.
W 1930 roku do Wielkiej Brytanii przybyła komisja pod przewodnictwem Khalepsky'ego (szef UMM) i Ginzburga (szef biura projektowego inżynierii czołgów), aby zapoznać się z próbkami konstrukcji czołgów zagranicznych. Zademonstrowano klin Carden-Loyd Mk.IV - najbardziej udany w swojej klasie (był eksportowany do szesnastu krajów świata). Zdecydowano się na zakup 20 tankietek i licencję na produkcję w Związku Radzieckim. W sierpniu 1930 tankietka została pokazana przedstawicielom dowództwa Armii Czerwonej i zrobiła dobre wrażenie. Postanowiono zorganizować produkcję na dużą skalę. Na mocy traktatu wersalskiego pokonanym w I wojnie światowej Niemcom zakazano posiadania wojsk pancernych, z wyjątkiem znikomej liczby pojazdów opancerzonych na potrzeby policji. Oprócz uwarunkowań politycznych, w latach 1920. przeszkodziły temu również uwarunkowania ekonomiczne – niemiecki przemysł, wyniszczony wojną i osłabiony powojennymi reparacjami i odrzutami, właściwie nie był w stanie produkować pojazdów opancerzonych. Mimo to od 1925 roku Biuro Uzbrojenia Reichswehry potajemnie pracowało nad rozwojem najnowszych czołgów, co w latach 1925-1930 doprowadziło do opracowania pary prototypów, które nie weszły do produkcji seryjnej z powodu zidentyfikowanych niezliczonych wad konstrukcyjnych , ale służył jako podstawa dla nadchodzącego rozwoju niemieckiej budowy czołgów. W Niemczech rozwój podwozia Pz Kpfw I prowadzono w ramach początkowych wymagań, co w praktyce oznaczało stworzenie tankietki z karabinem maszynowym, jednak w 1932 roku wartości te zostały zmienione. Wraz z rosnącym zainteresowaniem środowisk wojskowych Reichswehry możliwościami czołgów, w 1932 roku Departament Uzbrojenia zorganizował konkurs na stworzenie czołgu lekkiego o masie do 5 ton. W Wehrmachcie czołg PzKpfw I był jakimś odpowiednikiem klina, ale był dwa razy większy od zwykłego klina, mocniej uzbrojony i opancerzony.
Pomimo dużego mankamentu – niewystarczającej siły ognia, tankietki z powodzeniem wykorzystywano do zadań rozpoznawczych i bojowych. Większość tankietek kierowana była przez 2 członków załogi, choć zdarzały się też pojedyncze modele. Niektóre modele nie posiadały wież (i wraz z silnikiem gąsienicowym jest to często postrzegane jako definicja koncepcji tankietki). Reszta miała bardzo zwyczajne ręcznie obracane wieżyczki. Standardowe uzbrojenie tankietki to jeden lub dwa karabiny maszynowe, okazjonalnie działko 2 mm lub granatnik. Brytyjska tankietka Carden-Loyd Mk.IV jest uważana za „klasyczną”, a prawie wszystkie inne tankietki były wzorowane na jej bazie. Francuski czołg lekki z lat 1930. XX wieku (Automitrailleuses de Reconnaissance) miał kształt tankietki, ale został specjalnie zaprojektowany do rozpoznania przed głównymi siłami. Z kolei Japonia stała się jednym z najgorętszych użytkowników klinów, produkując szereg modeli niezbędnych do wojny w tropikalnych zaroślach. Charakterystyka wykonania klinów Carden-Lloyd VI
Źródła:
|
Pod koniec lat dwudziestych idea „mechanizacji” piechoty, czyli włączenia piechoty pancernej do sił pancernych, kiedy każdy piechur posiadał swój własny pojazd bojowy, tankietkę, zawrzała w głowach teoretyków wojskowości niemal wszystkich potęgi świata. Szybko okazało się, że jedna osoba nie jest w stanie jednocześnie pełnić funkcji kierowcy, strzelca, radiooperatora itp. Wkrótce porzucono pojedyncze tankietki, ale kontynuowano eksperymenty z podwójnymi. Jedna z najbardziej udanych tankietek została zaprojektowana przez angielskiego majora G. Mertela w 1928 roku. Od nazwiska producenta nosiła nazwę „Carden-Lloyd”.
