ORP Kormoran - spełnienie marzeń Marynarki Wojennej?
ORP Kormoran chwilę po opuszczeniu doku pływającego, w którym został zwodowany. Fot. Jarosław Cieślak
4 września w gdańskiej stoczni Remontowa Shipbuilding pani Maria Karveta, wdowa po dowódcy Marynarki Wojennej, admirale floty Andrzeju Karvecie, który zginął tragicznie w katastrofie lotniczej pod Smoleńskiem, ochrzciła prototyp projektu 258 minhunter - ORP Kormoran. . Statek, który jest pomysłem admirała, jest jeszcze daleko od morza, ale już dziś warto lepiej poznać tę konstrukcję. To ma być spełnienie marzeń jednostki tej klasy, wychowanej chyba przez każdego, kto od końca lat 80-tych dowodzi morskim typem Sił Zbrojnych...
Nie będziemy szczegółowo omawiać nieudanych prób pozyskania niszczycieli min dla naszej floty. Będziemy szeroko przedstawiać tę ciekawą historię
w jednym z kolejnych numerów MiO. Dla jasności dodamy tylko, że kryptonim „Kormoran” był wcześniej używany dla podstawowego trałacza Projektu 256, trałowca Projektu 257, a obecnie jako „Kormoran II” jest używany dla omawianej tutaj jednostki Projektu 258.
Tworzywa sztuczne, prace rozwojowe, projekty
Początek historii Kormoran II sięga końca 2007 roku. W tym czasie Departament Polityki Obronnej MON na podstawie projektu wstępnego i wstępnego 257 Kormoran, opracowanego przez Dyrekcję Stoczni Marynarki Wojennej, przyjął podstawowe założenia programu, tj. Wstępne założenia taktyczno-techniczne niszczyciela min (STMR nr 1/2008 z dnia 20). W następstwie tego DPZ wszczął postępowanie DPZ/U/2008/BM/R/19/1.4.38 pn. „Projekt nowoczesny 2008 minhunter – kryptonim Kormoran II, Określenie założeń projektowych (DZP) na podstawie dokumentów wytworzonych w ramach prac Kormoran” [projekt 258 - przyp. autorski], ogłoszony 257 maja 6 r. z preferowanym terminem realizacji 2009 października, tr. Celem LAR dla Kormoran II było wskazanie zmian, jakie należy uwzględnić w stosunku do projektu 20, wraz z oceną możliwości krajowych ośrodków w zakresie realizacji projektu. Ponadto OZP zawierał studium wykonalności, którego istotą było dokonanie rozsądnego wyboru materiału do budowy statku, a także wskazanie optymalnego technicznie i finansowo wariantu pozyskania niszczyciela min. Musiał uwzględniać potencjał techniczny i technologiczny potencjalnych wykonawców. Analiza miała stanowić podstawę do opracowania Projektu Technicznego i miała zostać zakończona w kwartale 257 roku 2009. Wtedy zakładano, że prototyp niszczyciela powstanie w 2012…
W dniu 21 września 2009 roku dyrektor DPZ zatwierdził protokół postępowania. Zgłoszenia wpłynęły: konsorcjum Centrum Techniki Okrętowej SA z Gdańska (CTO), Stocznia Marynarki Wojennej SA z Gdyni (SMW) i OBR Centrum Techniki Morskiej SA z Gdyni (CTM), Naval Engineering & Design NED Sp. z oo z Gdańska oraz PBP Enamor Sp. z oo z Gdyni. Zwyciężyło konsorcjum, które opracowało OPP za 251,5 tys. zł. zł do 31 listopada 2009 r. Skład tej grupy mógł wskazywać, że materiałem wybranym do budowy statków będzie paramagnetyczna stal austenityczna, charakteryzująca się bardzo niską przenikalnością magnetyczną i odpornością na korozję. Było to efektem wcześniejszych doświadczeń CTM i rozmów o współpracy z niemiecką stocznią Lürssen przy realizacji projektu 257. Prawdopodobnie planowano wówczas budowę jego prototypu w Niemczech, z późniejszym przekazaniem kompetencji SMW i kontynuacją serialu w kraju.
W wyniku przeprowadzonej analizy rozważono trzy warianty konstrukcji i wyposażenia prototypu, biorąc pod uwagę koszt i możliwości budownictwa okrętowego krajowego i zagranicznego – w stoczni krajowej, zagranicznej oraz kadłuba zagranicznego z zakończeniem w Polsce. Potencjalni producenci zostali zaproszeni do przedstawienia swoich możliwości, w tym z Włoch, Hiszpanii i Niemiec. Jednym z elementów analizy doboru materiałów konstrukcji okrętu były przeprowadzone przez polskie ośrodki badawcze badania wytrzymałościowe na uderzenia mechaniczne i przebicia różnych materiałów konstrukcyjnych, w tym stali i tworzyw sztucznych (laminatów poliestrowo-szklanych, LPS).
Zgodnie z wynikami analizy technicznej konsorcjum pozytywnie zaopiniowało stal austenityczną do produkcji kadłuba i nadbudówki statku. W przeglądzie skupiono się na dwóch głównych technologiach oceny materiałów: stali austenitycznej, LPS z usztywnieniami, LPS bez usztywnień oraz LPS laminowanego. W wyniku oceny porównawczej wskazano metody równoważne – stal niemagnetyczna oraz LPS bez usztywnień, gdzie przewagę uzyskała ta pierwsza. Tym samym „przepadły” inne potencjalne materiały: laminaty węglowe, polietylen i stopy aluminium, a wraz z nimi większość światowych producentów statków tej klasy. Wyniki powyższych prac zostały zweryfikowane i ocenione przez Radę Uzbrojenia MON i zaakceptowane, stanowiąc jednocześnie wskazówkę co do dalszego postępowania w sprawie pozyskania niszczycieli min dla Marynarki Wojennej RP.
Niestety rok 2010 był dla programu stracony, gdyż wówczas Ministerstwo Obrony Narodowej nie przewidywało jego finansowania. Sprawa została wznowiona rok później. W dniu 27 maja 2011 roku zatwierdzono Regulamin Taktyczno-Techniczny nr 2/2010, a 29 lipca tr. Inspektorat Uzbrojenia (IU) opublikował zaproszenie do udzielenia zamówienia na opracowanie „Nowoczesnego niszczyciela min Kormoran II”. Zgłaszający: Stocznia Remontowa, SSR Gryfia SA ze Szczecina, CTM (wspólnie z: SR Nauta SA z Gdyni, SMW i CTO SA z Gdańska), PBP Enamor Sp. z oo z Gdyni i ok. Lürssen Werft GmbH & Co. KG z Bremy. Wykonawca musiał opracować: koncepcję realizacji projektu i budowy Cormorana II wraz z harmonogramem realizacji zadania, terminem i finansowaniem, zmiany w Projekcie Projektowym dotyczącym realizacji ZTT nr 2/2010 w celu spełnienia Specyfikacji Technicznej . Projekt i projekt wykonawczy oraz zakup materiałów, przyrządów, broni i wyposażenia zgodnie z TTT nr 2/2010, zbudowanie prototypu, wyposażenie go i uzbrojenie. Następnie omówiliśmy opracowanie projektu programu B+R, przygotowanie i przeprowadzenie niezbędnych testów, budowę statku oraz badania odbiorcze prototypu na zgodność z ZTT nr 2/2010 z uwzględnieniem Projektu Technicznego i Robót. Projekt, a następnie uruchomienie instalacji w pełnej sprawności, a także wykonanie dokumentacji technicznej na dostawę.
