Czołg krążownik „Krzyżowiec”
Czołg krążownik „Krzyżowiec”Czołg, krążownik Crusader.
Początkowy rozwój projektu A15 został zatrzymany z powodu niepewności samych wymagań i wznowiony pod oznaczeniem A16 w Nuffield. Wkrótce po zatwierdzeniu drewnianego układu czołgu A13 Mk III („Covenanter”), przedstawionego w kwietniu 1939 r., szef Zarządu Mechanizacji zwrócił się do Sztabu Generalnego z prośbą o rozważenie alternatywnych projektów, które w pełni odpowiadałyby czołgowi ciężkiemu krążownikowi. Były to A18 (powiększona modyfikacja czołgu Tetrarch), A14 (opracowany przez Landon Midland and Scottish Railway), A16 (opracowany przez Nuffield) oraz „nowy” A15, który miał być powiększoną wersją czołgu Tetrarch. A13MkIII. A15 był zdecydowanym faworytem, ponieważ wykorzystywał większość komponentów i zespołów czołgów serii A13, w tym podwozie typu Christie, mógł więc szybciej wejść do produkcji, dzięki większej długości blokował szersze rowy i miał 30-40 mm pancerza, co dawało mu większe możliwości niż innym kandydatom. Nuffield zaproponował również opracowanie czołgu opartego na A13 M1s III z przedłużeniem podwozia o jedno koło jezdne z każdej strony. W czerwcu 1939 roku Nuffield zaproponował użycie silnika Liberty z podstawowego A13 zamiast Meadows czołgu A13 Mk III, ponieważ Liberty wprowadził już Nuffield do produkcji, ale go nie używał. Obiecywał również redukcję wagi; kierownik Wydziału Mechanizacji zgodził się iw lipcu 1939 r. wydał odpowiednie przydział na 200 czołgów plus model doświadczalny. Ostatni przygotowano do marca 1940 r. W połowie 1940 roku zamówienie na A15 zwiększono do 400, potem do 1062 maszyn, a Nuffield stał się liderem w grupie dziewięciu firm zajmujących się produkcją A15. Do 1943 roku łączna produkcja osiągnęła 5300 samochodów. „Choroby wieku dziecięcego” prototypu obejmowały słabą wentylację, nieodpowiednie chłodzenie silnika i trudności ze zmianą biegów. Produkcja bez długich testów oznaczała, że Crusader, jak go nazywano pod koniec 1940 roku, wykazywał słabą niezawodność. Podczas walk na pustyni czołg Crusader stał się od wiosny 1941 roku głównym czołgiem brytyjskim. Po raz pierwszy brała udział w bitwach pod Capuzzo w czerwcu 1941 roku i brała udział we wszystkich kolejnych bitwach w Afryce Północnej, a nawet do rozpoczęcia bitwy pod El Alamein w październiku 1942 roku pozostawała w służbie z działem 57 mm, choć do tego czasu był już zastępowany przez amerykańskie MZ i M4.
Ostatnie czołgi Crusader zostały ostatecznie wycofane z jednostek bojowych w maju 1943 roku, ale model ten służył jako szkolno-treningowy do końca wojny. Od połowy 1942 roku podwozie Crusader zostało przystosowane do różnych pojazdów specjalnych, w tym ZSU, ciągników artyleryjskich i ARV. Kiedy projektowano Crusadera, było już za późno, aby uwzględnić w jego konstrukcji wnioski z walk we Francji w 1940 r. W szczególności wyeliminowano przednią wieżę karabinu maszynowego ze względu na słabą wentylację i ograniczoną skuteczność, a także w celu uproszczenia produkcji. Ponadto możliwe stało się nieznaczne zwiększenie grubości pancerza w przedniej części kadłuba i wieży. Ostatecznie Mk III został przezbrojony z 2-funtowego na 6-funtowy.
Niemcy chwalili czołg Crusader za jego dużą prędkość, ale nie mógł on konkurować z niemieckim Pz III z działem 50 mm - jego głównym przeciwnikiem na pustyni - grubością pancerza, penetracją i niezawodnością operacyjną. Niemieckie działa przeciwpancerne 55 mm, 75 mm i 88 mm również z łatwością trafiały krzyżowców podczas walk na pustyni.
Charakterystyka wydajności czołgu MK VI "Crusider III"
Modyfikacje:
Źródła:
|
Czołg Crusader został opracowany w 1940 roku przez firmę Nuffield i stanowi dalszy rozwój rodziny czołgów typu cruiser na podwoziu gąsienicowym typu Christie. Ma niemal klasyczny układ: chłodzony cieczą silnik benzynowy Nuffield-Liberty znajduje się z tyłu kadłuba, przedział bojowy w jego środkowej części, a przedział kontrolny z przodu. Pewnym odstępstwem od klasycznego schematu była wieża karabinu maszynowego, montowana na pierwszych modyfikacjach z przodu, po prawej stronie kierowcy. Główne uzbrojenie czołgu - 40-milimetrowe działo i współosiowy z nim karabin maszynowy 7,92 mm - zostało zainstalowane w okrągłej obrotowej wieży, która miała duże kąty nachylenia płyt pancerza o grubości do 52 mm. Obrót wieży odbywał się za pomocą napędu hydraulicznego lub mechanicznego. Kadłub o konstrukcji ramowej miał pancerz przedni o grubości 52 mm i pancerz boczny o grubości 45 mm. W celu ochrony podwozia zamontowano ekrany pancerne. Jak wszystkie brytyjskie krążowniki, czołg Crusader miał stację radiową i interkom czołgowy. Crusader był produkowany w trzech kolejnych modyfikacjach. Ostatnia modyfikacja Crusadera III była produkowana do maja 1942 roku i była uzbrojona w armatę 57 mm. W sumie wyprodukowano około 4300 krzyżowców i 1373 opartych na nich pojazdów bojowych i pomocniczych (dział samobieżnych przeciwlotniczych, pojazdów naprawczych i ratowniczych itp.). W latach 1942-1943. stanowiły standardowe uzbrojenie operacyjnych brygad pancernych.
