albatros

Albatros, tj. bezzałogowy statek powietrzny dla Marynarki Wojennej RP

Jedno z zadań Programu Operacyjnego „Rozpoznanie Obrazowe i Satelitarne” Planu Modernizacji Technicznej Sił Zbrojnych RP na lata 2013-2022 dotyczy zakupu taktycznego bezzałogowego kompleksu statków powietrznych pionowego startu i lądowania o kryptonimie „ Albatros”, przeznaczony do eksploatacji z pokładów Marynarki Wojennej RP. Tym samym będzie to system używany przez marynarzy i misje głównie na morzu.

Prawdopodobnie pierwsze pytanie, które nasuwa się przy wzmiance o statku latającym na pokładzie, dotyczy jego lotniskowca, tj. statek. Jego przemieszczenie, konstrukcja, wymiary kokpitu i hangaru (nawet teleskopowego) określają parametry taktyczne i techniczne bezzałogowego statku powietrznego. Zły stan Marynarki Wojennej RP i chroniczny brak nowoczesnych okrętów mogą budzić wątpliwości, czy zakup latających BSP w takich warunkach nie idzie na marne.Chociaż teoretycznie obie fregaty Olivier mogłyby być teraz lotniskowcami

Hazard Perry, okręt dowodzenia ORP Kontradmirał Xawery Czernicki, a wkrótce okręt patrolowy ORP Ślązak. Jednak grudniowe decyzje MON i Inspektoratu Uzbrojenia MON, a mianowicie powrót do realizacji programu budowy okrętów obrony wybrzeża Mechnik, wymuszają powrót do porządku obrad nowych okrętów nawodnych, którymi będą albo korwety, albo fregaty , a trzy z nich trafią do Marynarki Wojennej RP po 2025 roku, jak pokazano na niedawnym Forum Bezpieczeństwa Morskiego. Można więc założyć, że taktyczny „bezzałogowiec klasy taktycznej krótkiego zasięgu z pionowym startem” zostanie zakupiony wraz z Miecznikowami (których program również wciąż się rozwijał, gdy spekulowano o Albatrosie).

Taktyczny, co to jest?

Zanim zaczniemy zastanawiać się, jakie parametry i wyposażenie powinien mieć przyszły Albatros, należy ustalić, co IU rozumie pod pojęciem „taktyczny” BSP. Ujawnione wymagania dotyczące zasięgu, czasu trwania lotu i ładowności mają charakter ogólny i sprowadzają się do rekordowych możliwości, największych, największych, największych. To samo dotyczy osiągalnych prędkości lotu. Jednak sformułowanie jest wskazówką: Zaleca się, aby masa startowa jednego podnośnika koszowego nie przekraczała 200 kg (MTOW - maksymalna masa startowa). Zatem poszukiwany UAV mieści się między I a II klasą UAV według klasyfikacji NATO. Klasa I obejmuje urządzenia o masie poniżej 150 kg, a klasa II - od 150 do 600 kg. Masę i wymiary UAV przelicza się na jego promień działania, który przy przyjętej masie startowej ME można określić jako 100÷150 km. Wynika to również z zasięgu radiowego. UAV musi latać w obszarze pokrycia (w polu widzenia) anten komunikacyjnych (sterowania lotem i transmisji danych rozpoznawczych) na statku, wymóg ten jest zawarty w wymaganiach eksploatacyjnych, lub część trasy może pokonać samodzielnie, w tym rekonesans, po wstępnym zaprogramowaniu, ale wtedy nie może przesyłać danych wywiadowczych w czasie rzeczywistym. Przy masie startowej do 200 kg Albatros nie będzie miał systemu łączności satelitarnej. Inną możliwością byłoby przekazywanie sygnału, ale po pierwsze nie ma takiego wymogu, a po drugie oznaczałoby to zwiększenie liczby UAV na statku, gdyby inny latający UAV musiał zapewnić przekazywanie (inną możliwością jest przekazywanie przez inny statek powietrzny, załogowych, ale w polskich realiach są to rozważania czysto teoretyczne).

Jeśli chodzi o inne wskaźniki czasoprzestrzenne, można założyć, że prędkość lotu nie przekroczy 200 km/h (prędkość przelotowa prawdopodobnie wyniesie nieco ponad 100 km/h), a czas lotu będzie się mieścił w przedziale ~4÷8 godzin Możliwe jest przekroczenie wysokości ponad 1000 m, ale wysokość lotu patrolowego nie przekroczy kilkuset metrów. Oprócz charakteru misji, na te parametry będzie miała wpływ konstrukcja wybranego UAV, a także warunki hydrometeorologiczne.

VTOL

Żartobliwie wybór nazwy kodowej programu wskazuje, że zasięg i czas lotu mają pierwszeństwo przed VTOL. W końcu albatrosy słyną z pokonywania ogromnych odległości dzięki szybowaniu na skrzydłach o rozpiętości około trzech metrów (ich „charakterystyka techniczna” jest bliższa MQ-4C Triton niż UAV, który chce kupić MO). Te same skrzydła uniemożliwiają tym ptakom szybki i łatwy start (muszą biec), a także dokładne lądowanie w określonym miejscu. Albatrosy są również dobrze znane z tej niezdarności na ziemi.

Ale poważnie, warunki pionowego startu i lądowania z pokładu statku zawężają możliwe układy konstrukcyjne, w których można zbudować przyszłego Albatrosa. Najprostszym rozwiązaniem byłby bezzałogowy helikopter. Takie maszyny są popularne na całym świecie do zastosowań podobnych do Albatrosa. Istnieją oczywiście bardziej awangardowe lub niekonwencjonalne metody startu i lądowania. Rozwój maszyn, określany angielskim skrótem VTOL (lub V/STOL), jest częścią historii lotnictwa, która jednak nie jest tematem tego artykułu. Dość powiedzieć, że przez dziesięciolecia testowano różne pomysły na przejście z lotu pionowego do lotu do przodu i odwrotnie, i tylko kilka z nich zostało wdrożonych. Głównie za sprawą rozwoju elektroniki, która zapewnia pilotowanie samolotu. Niektóre z tych pomysłów przekształciły się (przynajmniej w fazie testów) w pojazdy bezzałogowe. Jednocześnie, jeśli weźmiemy pod uwagę eksperymentalne, cywilne lub komercyjne bezzałogowe statki powietrzne, to chyba nie ma układu napędowo-szybowcowego, który nie zostałby przetestowany.