System identyfikacji „mój wróg”
MiG-29(M) nr 115 jest pierwszym samolotem z nowym systemem rozpoznania Mark XIIA „my-foreign” zainstalowanym w hangarze WZL Start Group No.2 SA w Bydgoszczy podczas przygotowań do lotu.
W kwietniu pierwsze dwa myśliwce MiG-23 wróciły z Lotnicze Zakłady Wojskowe nr 2 SA w Bydgoszczy do 29. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku-Mazowieckim, gdzie toczył się proces tworzenia i integrowania nowego kompleksu rozpoznawczego „własno-obcego”. system pracujący w standardzie Mk XIIA. Modernizacja samolotu jest wypadkową potrzeb związanych z zobowiązaniami sojuszniczymi, a także dowodem wysokich kwalifikacji kadry bydgoskich fabryk. Dziś specjaliści dysponują unikatowym w skali kraju know-how w zakresie obsługi i modernizacji samolotów bojowych.
Pomysł instalacji nowego systemu identyfikacji Friend or Foe (IFF) zgodnego ze standardem NATO Mk XIIA na samolotach MiG-29 Sił Powietrznych, który zacznie obowiązywać dopiero od 1 lipca 2020 r., nie jest nowy. Pierwsza propozycja trafiła do MON już w 2008 roku, kiedy to Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 SA w Bydgoszczy prowadziły badania i analizy związane z koncepcją modernizacji eksploatowanych w Polsce samolotów MiG-29. W tym czasie maszyny tego typu posiadały transpondery CNPEP RADWAR SC10D2/Sz Supraśl (patrz WiT 4-5/2020), a 12 samolotów bojowych (eksploatowanych w Mińsku-Mazowieckim) posiadało również interrogatory SB 14E/A. Urządzenia te pracowały w standardzie Mk XII i były instalowane w latach 90-tych.
Panel identyfikacyjny PS-CIT-01 na prawej burcie w kokpicie MiG-a-29(M).
W 2008 roku planowano wykorzystanie systemu IFF BAE Systems AN/APX-113(V) w wersji działającej w standardzie Mark XIIA, a koncepcję jego instalacji ujęto w trzyetapowym programie modernizacji polskich MiG-29. Niestety, ze względu na brak środków, program ograniczono do ograniczonej wymiany awioniki i modernizacji środowiska pracy pilota. Kontrakt dotyczący tylko MiG-i-29 z 23. Bazy Lotnictwa Taktycznego w Mińsku-Mazowieckim został podpisany pomiędzy Inspektoratem Uzbrojenia a WZL nr 2 SA w sierpniu 2011 roku i kosztował Skarb Państwa 126 mln zł. W sumie wzięło w nim udział 16 samolotów – 13 pojedynczych i trzy podwójne. Prace zostały zakończone do końca 2014 roku i dzięki zastosowanym rozwiązaniom technicznym umożliwiły przeprowadzenie w przyszłości kolejnych etapów doposażenia maszyn. Przygotowano między innymi miejsce i przeznaczono środki energetyczne pod instalację urządzeń nowego systemu rozpoznania „dom-inny” oraz kanałów transmisji danych taktycznych standardu Link 16. Należy zaznaczyć, że zainstalowany na samolocie system identyfikacji państwa Mark XII Supraśl nie był zintegrowany z nową wówczas awioniką pokładową.
Nowy system identyfikacji państwowej dla MiG-29
Kwestia zastąpienia systemu identyfikacji „swojego innym” MON powróciła w kolejnych latach, tym razem w wyniku zobowiązań międzynarodowych. W październiku 2016 roku Departament Obrony USA ogłosił, że od 1 lipca 2020 roku Mark XIIA stanie się jedynym obowiązującym standardem IFF w Sojuszu Północnoatlantyckim, a jego wojskowy format kodowania żądań i odpowiedzi (mod.) 5 poziom 1, dokonując odpowiednich zmian w wyposażeniu sprzętu wojskowego, w tym statków powietrznych.
W wyniku zaistniałej sytuacji Wojskowe Zakłady Lotnicze nr 2 SA z Bydgoszczy przeprowadziły prace koncepcyjne i analityczne nad wymianą urządzeń home-obroad na samolotach eksploatowanych przez spółkę. Ułatwił im dialog techniczny ogłoszony w październiku 2014 r. przez Inspektorat Uzbrojenia. Miał on otrzymać informacje o możliwości doposażenia samolotów MiG-29 w państwowe urządzenia identyfikacyjne w standardzie Mark XIIA (mod 5 poziom 2), a także o kompleksowym zabezpieczeniu logistycznym. Ponadto stronie wojskowej zależało na znalezieniu odpowiedzi na pytanie o możliwość utrzymania serwisu pogwarancyjnego przez co najmniej 16 lat. W jej ramach zakład z miasta nad Brdą przedstawił kompleksową propozycję wyposażenia zmodernizowanych samolotów MiG-29 (czasami umownie określanych jako MiG-29M) 23. BLT oraz niezmodyfikowanych MiG-29 eksploatowanych przez 22. BLT. w Malborku, z nowym systemem IFF wg standardu Mark XIIA. Powyższa koncepcja zakładała instalację najnowocześniejszego rozwiązania firmy BAE Systems, systemu AN/APX-125.
Jego wybór był wynikiem głębokiej pracy badawczej prowadzonej w Bydgoszczy. Ze względu na cechy konstrukcyjne radaru MiG-29 N019E (promieniowanie wiązki odbitej przez płytkę polaryzacyjną) wybrano rozwiązanie z elektronicznym skanowaniem wiązki E-SCAN. Takie rozwiązanie oferował jeden dostawca z USA i dwóch z Unii Europejskiej. Jednym z wymagań stawianych dostawcom była certyfikacja systemu przez Departament Obrony USA AIMS (Air Traffic Control Radar Beacon System, Mark XII/XIIA, systemy) dla trybu 5 do poziomu BOX, co umożliwia późniejszą certyfikację statku powietrznego zainstalowanego na systemie pokładowym do poziomu PLATFORMA. W tamtym czasie tylko dostawca z USA, BAE Systems Inc., spełniał ten wymóg. Przy wyborze głównych bloków systemu wzięto również pod uwagę złożoność projektu oraz wcześniej zainstalowane systemy na tym samym typie lub identycznym statku powietrznym. Rozwiązania europejskich dostawców bazują na szyku antenowym E-SCAN, zawierającym od ośmiu (Rafale) do 12 (Gripen) anten konforemnych, specjalnie zaprojektowanych i montowanych podczas budowy płatowca. Koncepcja BAE Systems przewiduje montaż pięciu anten, również na gotowym płatowcu, a wcześniej na samolocie MiG-113AS/UBS słowackich sił powietrznych przeprowadzono instalację systemu identyfikacji opartego na urządzeniach o zbliżonych gabarytach i poborze mocy (system AN/APX-29 standardu Mark XII).
