Polskie samoloty rozpoznawcze 1945-2020 część 5
Samolot myśliwsko-bombowy Su-22 o numerze startowym „3306” kołuje na platformę startową do lotu zwiadowczego z lotniska w Świdwinie. Wraz z likwidacją 7. CLT, jedyna jednostka wyposażona w ten typ, 40. CLT, przejęła ciągłość wykonywania tego typu zadań.
Obecnie Polskie Siły Powietrzne dysponują trzema typami samolotów (Suchoj Su-22, Lockheed Martin F-16 Jastrząb oraz PZL Mielec M28 Bryza), które mogą wykonywać loty rozpoznawcze. Ich szczegółowe przeznaczenie jest różne, ale indywidualne dane wywiadowcze uzyskane za pośrednictwem ich systemów zadaniowych bezpośrednio wpływają na kompletność systemu interpretacji i weryfikacji danych. Samoloty te różnią się także od siebie środkami i sposobem pozyskiwania danych, a także ich przetwarzania i przekazywania do dowództwa. Czwarty typ wszedł na wyposażenie lotnicze Wojsk Granicznych w 2020 roku (motoszybowiec macierzysty ASP S15) i ten fakt również jest odnotowany w artykule.
Samoloty myśliwsko-bombowe Su-22 zostały przyjęte przez polskie lotnictwo wojskowe w latach 110. w ilości 90 egzemplarzy, w tym: 22 jednomiejscowe bojowe Su-4M20 i 22 dwumiejscowe bojowe szkolenie bojowe Su-3UM6K. Zostały wprowadzone do służby w 1984. pułku myśliwsko-bombowym w Pyli (40) i 1985. pułku myśliwsko-bombowym w Świdwinie (7.), a następnie w 1986. pułku bombowo-bombowym w Powidzu (8.) i 1988. pułku myśliwskim. - Pułk bombowców w Miroslavets (2 lata). Jednostki stacjonujące na lotniskach w Pyle i Povidze wchodziły w skład 3. Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego z siedzibą w Pyli. Z kolei ci, którzy stacjonowali na lotniskach w Svidvin i Miroslavets, wchodzili w skład XNUMX. Dywizji Lotnictwa Myśliwsko-Bombowego z siedzibą w Svidvin.
Zmiana ustroju wojskowo-politycznego w Europie po rozpadzie ZSRR doprowadziła w szczególności do zmiany rozpoznania obszarów z tzw. ściany zachodniej na wschodnią. Jak się okazało były nie tylko nowością, ale i niespodzianką.
Pierwsza grupa polskiego personelu lotniczego i inżynieryjnego została wysłana na szkolenie na Su-22 do Krasnodaru w ZSRR w kwietniu 1984 r. Pierwsze 13 myśliwców-bombowców Su-22 dostarczono do Polski w sierpniu-październiku 1984 r. na lotnisko w Powidzu na pokładzie radzieckich samolotów transportowych w stanie rozmontowanym. Tu były składane, sprawdzane i testowane, a następnie przyjmowane do statusu polskiego lotnictwa wojskowego. Było to siedem samolotów bojowych Su-22M4 z numerami ogonowymi „3005”, „3212”, „3213”, „3908”, „3909”, „3910” i „3911” oraz sześć samolotów szkolno-bojowych Su-22UM3K z numerami ogonowymi” 104”, „305”, „306”, „307”, „308”, „509”. W październiku 1984 r. zostały przeniesione z Powidza na Lotnisko Piła. Dalsze szkolenie na Su-22 przeprowadzono tylko w kraju w Centralnym Ośrodku Szkolenia Specjalistów Technicznych Sił Powietrznych (TsPTUV) w Oleśnicy, gdzie oddelegowano dwa samoloty (Su-22UM3K „305” i Su-22M4 „3005”). jako obiekty szkolenia naziemnego (tymczasowo) oraz jednostki lotnicze wyposażone w nową technologię (wówczas zwaną super technologią).
Z czasem do kadry jednostek Sił Powietrznych wprowadzono kolejny Su-22. W 1985 roku było to 41 samolotów bojowych i 7 szkolno-bojowych, w 1986 roku 32 samoloty bojowe i 7 szkolno-bojowych, a w 1988 roku ostatnie 10 samolotów bojowych. Zostały wyprodukowane w zakładzie w Komsomolsku nad Amurem (na Dalekim Wschodzie ZSRR). Su-22M4 wyprodukowano z ośmiu serii produkcyjnych: 23 - 14 sztuk, 24 - 6 sztuk, 27 - 12 sztuk, 28 - 20 sztuk, 29 - 16 sztuk, 30 - 12 sztuk, 37 - 9 sztuk i 38 - 1 sztuka. Różniły się drobnymi szczegółami wyposażenia. Tak więc na szybowcach serii 23 i 24 nie było zainstalowanych wyrzutni na kadłubie wkładów dezintegratora termicznego ASO-2V (ich zakup i montaż był planowany, ale ostatecznie tak się nie stało). Z drugiej strony na samolotach serii 30 i wyższych w kokpicie zainstalowano wskaźnik TV IT-23M, który umożliwił użycie kierowanych pocisków rakietowych powietrze-ziemia X-29T. Z kolei Su-22UM3K wprowadzone na uzbrojenie polskiego lotnictwa pochodziły z czterech serii produkcyjnych: 66 – 6 szt., 67 – 1 szt., 68 – 8 szt. i 69 – 5 szt.
Początkowo nie przewidywano użycia polskich Su-22 do lotów zwiadowczych. W tej roli wykorzystano sprowadzone do Polski w latach 20-tych myśliwce-bombowce Su-1 z kontenerami rozpoznawczymi KKR (KKR-22). Dla porównania, zarówno nasi południowi, jak i zachodni sąsiedzi (Czechosłowacja i NRD), wprowadzając Su-1 do swojego wojskowego sprzętu lotniczego, zakupili u nich kontenery rozpoznawcze KKR-20TE, z których korzystali przez cały okres eksploatacji tego typu samolotów. W Polsce nie było takiej potrzeby do czasu wycofania ze służby Su-1997 w lutym XNUMX roku.
Dowództwo Sił Powietrznych i Obrony Powietrznej podjęło wówczas decyzję o dalszym użytkowaniu kontenerów rozpoznawczych KKR w polskim lotnictwie wojskowym i przystosowaniu do ich noszenia myśliwców bombowych Su-22 (w tym egzemplarze z późniejszych dostaw). Pod nadzorem Wojskowych Zakładów Lotniczych Nr 2 SA z Bydgoszczy wykonano montaż panelu sterowania (zainstalowano go po lewej stronie kokpitu, na pochylonej części deski rozdzielczej tuż przed dźwignią sterowania silnikiem) i sam bunkier KKR na Su-22M4 o numerze ogonowym „8205”. Dodatkowo pod kadłubem, bezpośrednio przed belką, na której zawieszony był KKR, wykonano owiewkę aerodynamiczną, zakrywającą wiązki kabli sterowniczych i elektrycznych wychodzących z kadłuba do kontenera. Początkowo wyjście kablowe (złącze) znajdowało się dużo bliżej przodu kadłuba a po podwieszeniu kontenera belka wychodziła przed belkę i trzeba było dołożyć osłonę aerodynamiczną aby ukryć okablowanie.
