Piechota Wojska Polskiego 1940
W styczniu 1937 r. Sztab Generalny przedstawił dokument zatytułowany „Rozbudowa Piechoty”, który stał się punktem wyjścia do omówienia zmian, jakie czekały piechotę Wojska Polskiego.
Piechota była zdecydowanie najliczniejszym rodzajem broni w strukturach Sił Zbrojnych RP i na niej w dużej mierze opierał się potencjał obronny państwa. Udział formacji w ogólnej liczbie Sił Zbrojnych II RP w czasie pokoju sięgał około 60%, a po ogłoszeniu mobilizacji wzrośnie do 70%. Niemniej jednak w programie modernizacji i rozbudowy sił zbrojnych nakłady przeznaczone na tę formację stanowiły mniej niż 1% ogólnej kwoty środków przeznaczonych na ten cel. W pierwszej wersji planu, którego realizację przewidziano na lata 1936-1942, na piechotę przeznaczono kwotę 20 mln zł. Sporządzona w 1938 r. poprawka do podziału kosztów przewidywała dotację w wysokości 42 mln zł.
Skromny budżet przeznaczony na piechotę tłumaczono tym, że znaczna część środków na modernizację tego uzbrojenia była ujęta w równoległych programach dla wszystkich wojsk lądowych, takich jak obrona powietrzna i przeciwpancerna, motoryzacja zespołów i służby, saperzy i łączność. Choć piechota ma z pozoru niewielkie budżety w porównaniu z artylerią, bronią pancerną czy samolotami, powinna być jednym z głównych beneficjentów nadchodzących zmian. Dlatego nie zrezygnowano z przygotowania dalszych badań, które miały pokazać aktualny stan „królowej broni”, a także jej potrzeby na najbliższe lata.
Piechota była najliczniejszym rodzajem uzbrojenia Wojska Polskiego, stanowiąc w czasie pokoju około 60% wszystkich sił zbrojnych RP.
Punkt wyjścia
Modernizacja polskiej piechoty, a zwłaszcza dostosowanie jej organizacji i uzbrojenia do nadchodzącej wojny, to bardzo szerokie zagadnienie. Dyskusja na ten temat toczyła się nie tylko w wyższych instytucjach wojskowych, ale także w prasie fachowej. Zdając sobie sprawę, że pułki i dywizje w przyszłości będą musiały stawić czoła liczniejszemu i technicznie lepszemu przeciwnikowi, 8 stycznia 1937 r. reprezentujący Sztab Generalny ppłk dypl. Stanislav Sadovsky przemawiał na posiedzeniu Komisji ds. Uzbrojenia i Wyposażenia (KSUS) z raportem zatytułowanym „Rozbudowa piechoty”. Był to przyczynek do szerszej dyskusji, w której aktywnie uczestniczyli oficerowie Dywizji Piechoty Ministerstwa Wojny (DepPiech. MSWojsk.). W odpowiedzi na projekt, od początku 1937 roku, niespełna rok później, przygotowywano dokument pn. „Potrzeby wojskowe piechoty” (L.dz.125/mob), w którym jednocześnie omówiono stan tej broni na czasie, aktualnych potrzebach i planach przyszłej modernizacji i rozbudowy.
Funkcjonariusze DepPiech, którzy są autorami badania. na samym początku podkreślali, że polska piechota, oprócz pułków piechoty, batalionów strzeleckich, batalionów ciężkich karabinów maszynowych i broni pokrewnej, w ramach mobilizacji wysłała także szereg dodatkowych oddziałów. Choć większość z nich nie znajdowała się w osiowym założeniu modernizacji, to wchłonęła siły i środki przeznaczone dla „królowej broni”: poszczególne kompanie ciężkich karabinów maszynowych i broni pokrewnej, kompanie ciężkich przeciwlotniczych karabinów maszynowych, kompanie moździerzy ( chemiczne), kompanie rowerowe, bataliony i kompanie marszowe, pozapasmowe (asystent i ochrona), punkty rezerwowe.
Tak szeroki wachlarz działań spowodował, że trzeba było odwrócić uwagę, a wysiłki, które powinny być skupione przede wszystkim na trzech kluczowych i wyżej wymienionych typach jednostek, zostały również podzielone na mniej ważne. Typową wojskową jednostką piechoty był pułk, a jego miniaturową lub skromniejszą reprezentację uważano za batalion strzelców. Skład pułku piechoty w akcji pod koniec lat. 30. i przedstawiony przez DepPiech. przedstawiono w tabeli. 1. Administracyjnie pułk piechoty dzielił się na cztery główne jednostki gospodarcze: 3 bataliony z dowódcami oraz tzw. oddziały niebatalionowe pod dowództwem kwatermistrza pułku. 1 kwietnia 1938 r. dotychczasowe stanowisko kwatermistrza zostało zastąpione nowym – drugim zastępcą dowódcy pułku ds. części gospodarczej (część obowiązków powierzono dowódcom batalionów). Przyjętą w okresie pokoju zasadę delegowania części uprawnień gospodarczych w dół poparł DepPieh. ponieważ „umożliwiał dowódcom zapoznanie się z problematyką pracy logistycznej”. Odciążało to także dowódców pułków, którzy często byli zbyt zajęci bieżącymi sprawami administracyjnymi, a nie szkoleniowymi. W zakonie wojskowym wszystkie obowiązki przejmował mianowany wówczas kwatermistrz pułku, co dawało większą swobodę oficerom liniowym.
