Myśliwiec-bombowiec Panavia Tornado

Myśliwiec-bombowiec Panavia Tornado

Kiedy w 1979 roku Tornada zaczęły być oddawane do użytku, nikt nie spodziewał się, że po 37 latach będą nadal używane. Pierwotnie zaprojektowane do walki z konfliktem zbrojnym na pełną skalę między NATO a Układem Warszawskim, znalazły się również w nowych warunkach. Dzięki systematycznej modernizacji myśliwce-bombowce Tornado są nadal ważnym składnikiem sił zbrojnych Wielkiej Brytanii, Włoch i Niemiec.

W połowie lat 104. rozpoczęto prace nad stworzeniem nowych bojowych samolotów odrzutowych w europejskich krajach NATO. Podjęto je w Wielkiej Brytanii (głównie w poszukiwaniu następcy bombowców taktycznych Canberra), Francji (potrzebuje podobnego projektu), Niemczech, Holandii, Belgii, Włoszech i Kanadzie (w celu zastąpienia F-91G Starfighter i G-XNUMXG).

Po odwołaniu programu taktycznych bombowców rozpoznawczych TSR-2 British Aircraft Corporation (BAC) i odmowie zakupu amerykańskich maszyn F-111K, Wielka Brytania zdecydowała się nawiązać współpracę z Francją. Tak narodził się program budowy samolotów AFVG (angielski-francuski o zmiennej geometrii) - wspólny brytyjsko-francuski projekt (BAC-Dassault), który miał być wyposażony w skrzydła o zmiennej geometrii, mieć masę startową 18 000 kg i przenosić 4000 1480 kg samolotów bojowych, rozwijać maksymalną prędkość 1,2 km/h (Ma=2650) na małej wysokości i 2,5 km/h (Ma=740) na dużej wysokości oraz mieć zasięg taktyczny XNUMX km. Przekładnia BBM miała składać się z dwóch silników odrzutowych z turbiną gazową opracowanych przez konsorcjum SNECMA-Bristol Siddeley. Jego użytkownikami miały być lotnictwo morskie oraz siły powietrzne Wielkiej Brytanii i Francji.

Prace badawcze rozpoczęte 1 sierpnia 1965 r. bardzo szybko doprowadziły do ​​nieudanych wniosków - obliczenia wykazały, że taka konstrukcja byłaby zbyt duża dla nowych francuskich lotniskowców Foch. Na początku 1966 roku z grona przyszłych użytkowników wypadła również Marynarka Brytyjska, w wyniku decyzji o wycofaniu z eksploatacji klasycznych lotniskowców i skupieniu się na mniejszych jednostkach wyposażonych w myśliwce odrzutowe i śmigłowce VTOL. . To z kolei oznaczało, że po zakupie myśliwców F-4 Phantom II Wielka Brytania w końcu skupiła się na możliwościach uderzeniowych nowego projektu. W maju 1966 roku ministrowie obrony obu krajów przedstawili harmonogram programu - według nich oblot prototypu BBVG miał odbyć się w 1968 roku, a dostawa pojazdów produkcyjnych w 1974 roku.

Jednak już w listopadzie 1966 roku stało się jasne, że elektrownia zainstalowana dla AFVG będzie za słaba. Ponadto cały projekt mógł zostać „zjedzony” przez potencjalnie wysokie koszty rozwoju jako całości – było to szczególnie ważne dla Francji. Próby obniżenia kosztów opracowania projektu zakończyły się niepowodzeniem i 29 czerwca 1967 roku Francuzi odmówili współpracy przy samolocie. Powodem tego kroku była również presja ze strony związków francuskiego przemysłu zbrojeniowego i kierownictwa Dassault, które w tym czasie pracowało nad samolotem zmiennopłat Mirage G.

W tych warunkach Wielka Brytania zdecydowała się na samodzielną kontynuację programu, nadając mu oznaczenie UKVG (United Kingdom Variable Geometry), co następnie doprowadziło do bardziej szczegółowego rozważenia FCA (Future Combat Aircraft) i ACA (Advanced Combat Aircraft).

Pozostałe kraje skupiły się wokół Niemiec przy wsparciu amerykańskiego przemysłu lotniczego. Efektem tych prac był projekt NKF (Neuen Kampfflugzeug) – jednomiejscowy samolot jednosilnikowy z silnikiem Pratt & Whitney TF30.

W pewnym momencie grupa poszukująca następcy myśliwca F-104G Starfighter zaprosiła do współpracy Wielką Brytanię. Szczegółowa analiza założeń taktyczno-technicznych oraz wyników przeprowadzonych prac doprowadziła do wyboru dalszego rozwoju samolotu NKF, który miał zostać powiększony i mieć możliwość zwalczania celów naziemnych w każdych warunkach pogodowych, dzień i noc. noc. Miał to być pojazd zdolny do penetracji systemu obrony powietrznej Układu Warszawskiego i operowania w głębinach obszaru wroga, a nie zwykły samolot wsparcia naziemnego na polu walki.

Idąc tą ścieżką z projektu wycofały się dwa kraje – Belgia i Kanada. Studium zakończono w lipcu 1968 r., kiedy planowano opracować dwie opcje. Brytyjczycy potrzebowali dwusilnikowego, dwumiejscowego samolotu uderzeniowego, zdolnego do użycia broni jądrowej i konwencjonalnej. Niemcy chcieli bardziej wszechstronnego jednomiejscowego pojazdu, uzbrojonego również w kierowane pociski rakietowe powietrze-powietrze średniego zasięgu AIM-7 Sparrow. Potrzebny był kolejny kompromis, aby obniżyć koszty. Tym samym uruchomiono program budowy MRCA (Multi-Role Combat Aircraft).