Szerszeń F/A-18

F/A-18C z dywizjonu VFA-34 „Blue Blaster”. Samolot posiada specjalne malowanie przygotowane w związku z ostatnim lotem bojowym w historii US Navy Hornets, który odbył się na pokładzie lotniskowca USS Carl Vinson w okresie od stycznia do kwietnia 2018 roku.

W kwietniu tego roku US Navy (USN) oficjalnie zaprzestała stosowania w jednostkach bojowych powietrznych myśliwców samonaprowadzających F/A-18 Hornet, a w październiku tego typu myśliwce zostały wycofane z jednostek szkoleniowych Marynarki Wojennej. „Klasyczne” myśliwce F/A-18 Hornet nadal służą w eskadrach Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych (USMC), który zamierza operować nimi do lat 2030-2032. Oprócz Stanów Zjednoczonych myśliwce F/A-18 Hornet posiadają siedem krajów: Australia, Finlandia, Hiszpania, Kanada, Kuwejt, Malezja i Szwajcaria. Większość zamierza utrzymać je w służbie jeszcze przez dziesięć lat. Pierwszym użytkownikiem, który je usunie, będzie prawdopodobnie Kuwejt, a ostatnim Hiszpania.

Myśliwiec powietrznodesantowy Hornet został opracowany dla US Navy wspólnie przez firmy McDonnel Douglas i Northrop (obecnie Boeing i Northrop Grumman). Lot samolotu odbył się 18 listopada 1978 roku. W próbach wzięło udział 9 samolotów jednomiejscowych oznaczonych jako F-18A oraz 2 samolotów dwumiejscowych oznaczonych jako TF-18A. Pierwsze testy na pokładzie lotniskowca - USS America - rozpoczęły się 1979 października br. Na tym etapie programu USN zdecydował, że nie potrzebuje dwóch modyfikacji samolotu - myśliwca i szturmowca. Stąd wprowadzono nieco egzotyczne oznaczenie „F/A”. Wariant jednomiejscowy otrzymał oznaczenie F/A-18A, a dwumiejscowy F/A-XNUMXB. Eskadry, które miały otrzymać nowe myśliwce, zmieniły oznaczenie literowe z VF (Fighter Squadron) i VA (Strike Squadron) na: VFA (Strike Fighter Squadron), tj. dywizjon myśliwsko-bombowy.

F/A-18A/B Hornet został wprowadzony do eskadr marynarki wojennej Stanów Zjednoczonych w lutym 1981 r. Dywizjony piechoty morskiej Stanów Zjednoczonych zaczęły je otrzymywać w 1983 r. Zastąpiły one samoloty szturmowe McDonnel Douglas A-4 Skyhawk i myśliwce bombowe LTV A-7 Corsair II. , McDonnell Myśliwce Douglas F-4 Phantom II i ich wersja rozpoznawcza - RF-4B. Do 1987 roku wyprodukowano 371 egzemplarzy F/A-18A (w blokach produkcyjnych od 4 do 22), po czym produkcję przestawiono na wariant F/A-18C. Wariant dwumiejscowy, F/A-18B, był przeznaczony do szkolenia, ale samoloty te zachowały pełne możliwości bojowe wariantu jednomiejscowego. Dzięki dłuższej kabinie wersja B może pomieścić 6 procent zbiorników wewnętrznych. mniej paliwa niż wersja jednomiejscowa. W blokach produkcyjnych od 39 do 18 zbudowano 4 samolotów F/A-21B.

Lot wielozadaniowego myśliwca samonaprowadzającego F/A-18 Hornet odbył się 18 listopada 1978 roku. Do 2000 roku zbudowano 1488 samolotów tego typu.

Na początku lat 80. Northrop opracował lądową wersję Horneta, oznaczoną jako F-18L. Myśliwiec przeznaczony był na rynki międzynarodowe – dla odbiorców, którzy zamierzali ich używać wyłącznie z baz naziemnych. F-18L był pozbawiony elementów "pokładowych" - haka do lądowania, mocowania katapulty i mechanizmu składania skrzydeł. Myśliwiec otrzymał również lżejsze podwozie. F-18L był znacznie lżejszy od F/A-18A, dzięki czemu był bardziej zwrotny, porównywalny z myśliwcem F-16. W międzyczasie partner Northrop, McDonnel Douglas, zaoferował myśliwiec F/A-18L na rynkach międzynarodowych. Był to tylko nieznacznie wyczerpany wariant F/A-18A. Oferta była bezpośrednią konkurencją dla F-18L, w wyniku czego Northrop pozwał McDonnell Douglas. Konflikt zakończył się zakupem przez McDonnell Douglas F/A-50L od Northrop za 18 milionów dolarów i zagwarantowaniem mu roli głównego podwykonawcy. Ostatecznie jednak na eksport przeznaczona była podstawowa wersja F/A-18A/B, która na życzenie klienta mogła zostać usunięta z systemów pokładowych. Jednak eksportowe myśliwce Hornet nie miały cech „wyspecjalizowanej” wersji lądowej, jaką był F-18L.

W połowie lat 80. opracowano ulepszoną wersję Horneta, oznaczoną F/A-18C/D. Pierwszy F/A-18C (BuNo 163427) poleciał 3 września 1987 roku. Zewnętrznie F/A-18C/D nie różnił się niczym od F/A-18A/B. Początkowo Hornets F/A-18C/D wykorzystywał te same silniki co wersja A/B, tj. General Electric F404-GE-400. Najważniejszymi nowymi komponentami zaimplementowanymi w wersji C były m.in. fotele wyrzutowe Martin-Baker SJU-17 NACES (Common Navy Crew Ejection Seat), nowe komputery misji, elektroniczne systemy zagłuszania oraz odporne na uszkodzenia rejestratory lotu. Myśliwce zostały przystosowane do nowych pocisków powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM, kierowanych pocisków termowizyjnych AGM-65F Maverick oraz pocisków przeciwokrętowych AGM-84 Harpoon.

Od roku fiskalnego 1988 F/A-18C jest produkowany w konfiguracji Night Attack, umożliwiającej operacje powietrze-ziemia w nocy iw trudnych warunkach pogodowych. Myśliwce zostały przystosowane do przenoszenia dwóch kontenerów: Hughes AN/AAR-50 NAVFLIR (system nawigacji w podczerwieni) oraz Loral AN/AAS-38 Nite HAWK (system naprowadzania w podczerwieni). Kokpit wyposażony jest w wyświetlacz head-up display (HUD) AV/AVQ-28 (grafika rastrowa), dwa kolorowe wyświetlacze wielofunkcyjne (MFD) o wymiarach 127 x 127 mm firmy Kaiser (zastępujące wyświetlacze monochromatyczne) oraz wyświetlacz nawigacyjny wyświetlający cyfrową, kolorową , ruchoma mapa Smith Srs 2100 (TAMMAC - Tactical Aircraft Moving Map Capability). Kokpit jest przystosowany do używania gogli noktowizyjnych GEC Cat's Eyes (NVG). Od stycznia 1993 roku na wyposażenie Hornetów trafiła najnowsza wersja kontenera AN/AAS-38, wyposażona w laserowy wskaźnik celu i dalmierz, dzięki czemu piloci Hornetów mogli samodzielnie wskazywać cele naziemne do naprowadzania laserowego . broń (własna lub przewożona przez inny statek powietrzny). Prototyp F/A-18C Night Hawk wystartował 6 maja 1988 roku. Produkcja „nocnych” Hornetów rozpoczęła się w listopadzie 1989 roku w ramach 29 bloku produkcyjnego (ze 138 egzemplarza).

W styczniu 1991 roku w ramach 36 bloku produkcyjnego w Hornety rozpoczęto montaż nowych silników General Electric F404-GE-402 EPE (Enhanced Performance Engine). Silniki te generują około 10 proc. większa moc w porównaniu do serii „-400”. W 1992 roku rozpoczęto instalację nowocześniejszego i mocniejszego radaru lotniczego Hughes (obecnie Raytheon) typu AN/APG-18 na F/A-73C/D. Zastąpił on oryginalnie zainstalowany radar Hughes AN/APG-65. Lot F/A-18C z nowym radarem odbył się 15 kwietnia 1992 roku. Od tego czasu zakład zaczął instalować radar AN/APG-73. W częściach produkowanych od 1993 roku rozpoczęto montaż czterokomorowych wyrzutni przeciwpromiennych oraz kaset zagłuszających AN/ALE-47, które zastąpiły starszy AN/ALE-39 oraz zmodernizowanego systemu ostrzegania przed promieniowaniem AN/ALR-67 . .

Początkowo modernizacja Night Hawk nie obejmowała dwumiejscowego F/A-18D. Pierwszych 29 egzemplarzy wyprodukowano w konfiguracji szkolno-bojowej z podstawowymi możliwościami bojowymi Modelu C. W 1988 roku na specjalne zamówienie Korpusu Piechoty Morskiej Stanów Zjednoczonych wypuszczono szturmową wersję F/A-18D, zdolną do operowania w wszystkie warunki pogodowe. został opracowany. Tylny kokpit, pozbawiony drążka sterowego, został przystosowany dla operatorów systemów bojowych (WSO - Weapons Systems Officer). Posiada dwa boczne wielofunkcyjne joysticki do sterowania uzbrojeniem i systemami pokładowymi, a także ruchomy wyświetlacz mapy umieszczony nad panelem sterowania. F/A-18D otrzymał kompletny pakiet Night Hawk model C. Zmodyfikowany F/A-18D (BuNo 163434) latał w Petersburgu. Louis 6 maja 1988 Pierwszy produkcyjny F/A-18D Night Hawk (BuNo 163986) był pierwszym modelem D zbudowanym na bloku 29.

Marynarka Wojenna USA zamówiła 96 samolotów F/A-18D Night Hawk, z których większość stała się częścią Korpusu Piechoty Morskiej działającej w każdych warunkach pogodowych.

Eskadry te są oznaczone VMA (AW), gdzie litery AW oznaczają All-Weather, czyli wszystkie warunki pogodowe. F/A-18D zastąpił przede wszystkim samolot szturmowy Grumman A-6E Intruder. Później zaczęły też pełnić funkcję tzw. kontrolery wsparcia powietrznego do szybkiego i taktycznego wsparcia lotniczego - FAC (A) / TAC (A). W tej roli zastąpiły samoloty McDonnell Douglas OA-4M Skyhawk i North American Rockwell OV-10A/D Bronco. Od 1999 roku F/A-18D przejął również misje taktycznego rozpoznania powietrznego wykonywane wcześniej przez myśliwce RF-4B Phantom II. Stało się to możliwe dzięki wprowadzeniu systemu rozpoznania taktycznego Martin Marietta ATARS (Advanced Tactical Airborne Reconnaissance System). „Paletyzowany” system ATARS montowany jest w komorze wielolufowego pistoletu M61A1 Vulcan 20 mm, którą zdejmuje się podczas użytkowania ATARS.

Samoloty z systemem ATARS wyróżnia charakterystyczna owiewka z szybami wystającymi pod nos samolotu. Operacja instalacji lub usunięcia ATARS może zostać zakończona w ciągu kilku godzin w terenie. Korpus Piechoty Morskiej przeznaczył ok.48 F/A-18D na misje rozpoznawcze. Samoloty te otrzymały nieoficjalne oznaczenie F/A-18D (RC). Obecnie zwiadowcze Hornety mają możliwość przesyłania zdjęć i ruchomych obrazów z systemu ATARS w czasie rzeczywistym do odbiorców naziemnych. F/A-18D(RC) został również przystosowany do przewożenia kontenerów Loral AN/UPD-8 z radarem obserwacji bocznej (SLAR) na środkowym pylonie kadłuba.

1 sierpnia 1997 roku McDonnell Douglas został przejęty przez Boeinga, który od tego czasu stał się „właścicielem marki”. Centrum produkcyjne Hornetów, a później Super Hornets, nadal znajduje się w Petersburgu. Louis. Dla Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych zbudowano łącznie 466 F/A-18C i 161 F/A-18D. Produkcja modelu C/D zakończyła się w 2000 roku. Ostatnia seria F/A-18C została zmontowana w Finlandii. W sierpniu 2000 roku został przekazany Fińskim Siłom Powietrznym. Ostatnim wyprodukowanym Hornetem był F/A-18D, który został przyjęty przez Korpus Piechoty Morskiej USA w sierpniu 2000 roku.

Modernizacja „A+” i „A++”

Pierwszy program modernizacji Horneta został uruchomiony w połowie lat 90. i obejmował tylko F/A-18A. Myśliwce zostały zmodyfikowane o radary AN/APG-65, co umożliwiło przenoszenie pocisków powietrze-powietrze AIM-120 AMRAAM. F/A-18A został również przystosowany do przenoszenia modułów obserwacyjnych i celowniczych AN/AAQ-28(V) Litening.

Kolejnym krokiem był wybór około 80 F/A-18A z najdłuższym zasobem i płatowcami pozostającymi w stosunkowo lepszym stanie. Wyposażone były w radary AN/APG-73 oraz poszczególne elementy awioniki C. Kopie te oznaczono znakiem A+. Następnie 54 egzemplarze A+ otrzymały ten sam pakiet awioniki, jaki zainstalowano w modelu C. Zostały one wówczas oznaczone jako F/A-18A++. Hornets F/A-18A+/A++ miały uzupełniać flotę F/A-18C/D. Gdy do służby weszły nowe myśliwce F/A-18E/F Super Hornet, część A+ i wszystkie A++ zostały przekazane przez US Navy do Korpusu Piechoty Morskiej.

US Marines również poddały swoje F/A-18A dwuetapowemu programowi modernizacji, który jednak różnił się nieco od programu Marynarki Wojennej USA. Modernizacja do standardu A+ obejmowała m.in. instalację radarów AN/APG-73, zintegrowanych systemów nawigacji satelitarnej i inercyjnej GPS/INS oraz nowego systemu AN/ARC-111 Identification Friend or Foe (IFF). Wyposażone w nie szerszenie morskie wyróżniają się charakterystycznymi antenami umieszczonymi na nosie przed owiewką (dosłownie zwanymi „ptaszarkami”).

Na drugim etapie modernizacji – do standardu A++ – USMC Hornet został wyposażony m.in. w kolorowe wyświetlacze ciekłokrystaliczne (LCD), wyświetlacze hełmowe JHMCS, fotele wyrzutowe SJU-17 NACES oraz blokujące wyrzutniki nabojów AN/ALE-47. Możliwości bojowe F / A-18A ++ Hornet praktycznie nie ustępują F / A-18C, a zdaniem wielu pilotów nawet je przewyższają, ponieważ są wyposażone w nowocześniejsze i lżejsze elementy awioniki.